Obrona zasobów u psów
Co może być zasobem?
- jedzenie, w tym jedzenie codzienne, smaczki, gryzaki, ludzkie jedzenie (też: pusta miska, miejsce, w którym pies je; miejsce w którym są przechowywane smakołyki czy jedzenie; nawet lodówka)
- zabawki (również miejsce, w którym przechowywane są psie zabawki)
- przestrzeń odpoczynku (legowisko, ale też kanapa czy łóżko jeśli pies tam przebywa lub cały pokój/mieszkanie/dom)
- skradzione rzeczy, nawet z pozoru nieatrakcyjne dla psa (często z nabytą dodatkową atrakcyjnością - więcej niżej)
- opiekun
- wszystko co uznał za atrakcyjne lub/i oznaczył jako swoje - np. poprzez oznaczenie moczem.
Czym jest obrona zasobów?
Obrona zasobów (szczególnie jedzenia) jest całkowicie normalnym zjawiskiem u psów, opartym na naturalnym instynkcie przetrwania. Ważne jest jednak to z jaką intensywnością pies zasobów broni, a zwiększenie tej intensywności do sytuacji konfliktowych może być spowodowane przez:
- genetykę - predyspozycje do bronienia zasobów mogą być dziedziczone, są również wzmocnione ze względu na użytkowość u niektórych ras
- historię psa - niedobory zasobów w dowolnym momencie życia, konieczność walki o zasoby, życie w stresującym otoczeniu
- wyuczone zachowania - spowodowane nieprawidłowym treningiem, nadawaniem zbytniej wartości np. jedzeniu poprzez wydawanie pokarmu wyłącznie w treningu, wyłącznie z ręki; ćwiczeniem samokontroli przy jedzeniu; "testowaniem psa" - zabieraniem miski czy gryzaków kiedy pies je, łączonym często z obaloną teorią dominacji;
- ogólną wartość zasobu - stąd częsta obrona jedzenia (jako zasobu warunkującego przetrwanie)
- dodatkową wartość zasobu - na przykładzie kradzionych przedmiotów: często jest to rzecz zupełnie bezwartościowa dla psa, ale widząc reakcję człowieka nabiera zainteresowania przedmiotem; zdarza się też w przypadku kradzieży przedmiotów należących do innego psa - np. piłki znalezionej na spacerze
- stres - tendencja do bronienia zasobów zwiększa się kiedy pies jest w stresie, np. w nowym domu, w nowym miejscu, przy pojawieniu się w domu dziecka, podczas wizyt gości, a nawet chwilowych sytuacji takich jak wystrzały fajerwerków;
Pamiętajcie, że sygnały stresu nie zawsze pies pokazuje się dokładnie w momencie stresującym (przykład: bieganie po domu zrzucając emocje po powrocie ze stresującego spaceru) i nie zawsze są one powiązane kontekstowo ze stresującym bodźcem (przykład: nietypowe zachowania łowieckie po adopcji).
- niespełnienie potrzeb - zarówno długotrwała deprywacja potrzeb (jak snu czy potrzeb łowieckich), ale też krótkotrwałe epizody (zmęczenie w danym momencie, pragnienie, głód)
- podłoże medyczne, w tym ból.
Obrona zasobów może być prezentowana w stosunku do człowieka, ale też psów czy innych zwierząt. Najczęściej w zdrowej relacji pies-pies w ramach własnej grupy rodzinnej obserwujemy jednak bardzo rozbudowaną komunikację zasobową, bez eskalacji agresji. To właśnie do takiej bezpiecznej komunikacji zasobowej musimy doprowadzić w terapii psa z problemem z zasobami.
Najczęstsze sygnały pojawiające się przy obronie zasobów
- wzrok - zatrzymanie wzroku na osobie/psie, wpatrywanie się, śledzenie wzrokiem; tzw. whale eye - spojrzenie z widocznym białkiem oka;
- spięte ciało - tzw. freezing, zesztywnienie, znieruchomienie, najczęściej z pyskiem nad bronionym przedmiotem/osobą, pysk może być odwrócony bokiem do potencjalnego konkurenta o zasób;
- kładzenie pyska na zasobie
- złożenie uszu do tyłu (uszy stojące), cofnięcie uszu (uszy zwisające)
- ustawienie się przed lub nad bronionym zasobem, blokowanie dostępu ciałem
- szybsze jedzenie
- zabieranie przedmiotu i odchodzenie z nim
- węszenie stresowe z jednoczesną kontrolą wzrokiem otoczenia
- pokazywanie zębów
- warczenie
- kłapanie zębami
- gryzienie (może eskalować do szarpania)
Zwróćcie uwagę na te, które pies pokazuje. Bardzo często, kiedy już zauważyliście problem, drobniejsze znaki są pokazywane bardzo krótko lub wcale.
Praca z problemem obrony zasobów
Kiedy obrona zasobów robi się intensywna i problematyczna konieczne jest przepracowanie problemu pod okiem specjalisty.
W swojej praktyce stosuję 7-stopniowy program postępowania:
realizujemy w dokładnie tej kolejności
- Wyeliminowanie możliwych przyczyn medycznych zachowania
- Wprowadzenie zalecanych zmian w życiu psa, opartych na ocenie poziomu spełnienia potrzeb
- Systematyczne obniżanie poziomu stresu, w tym: zachowanie stałej rutyny dnia, dekompresja, adresowanie innych problemów behawioralnych, przewidywalność
- Zarządzanie środowiskiem
- Nieeskalowanie sytuacji konfliktowych - reakcja na akceptowalne komunikaty psa
- Obniżanie, a przynajmniej nie podwyższanie, wartości bronionych zasobów
- Trening - nauka umiejętności przydatnych przy takim problemie
Niezwykle ważne jest umiejętne przeprowadzenie pełnego procesu - przypadkowe, nieprzemyślane działania w problemie obrony zasobów bardzo łatwo eskalują problem.
Najlepiej zgłosić się do mnie jak najwcześniej - jak tylko problem zacznie narastać. Im wcześniej zareagujemy, tym krótsza i efektywniejsza będzie praca :)
Behawiorysta Warszawa - Psi behawiorysta - Behawiorysta psów online - Psi psycholog - Behawiorysta online - Zoopsycholog Warszawa - Zoopsycholog online - Behawiorysta dla niepełnosprawnego psa - Behawiorysta dla niesłyszącego psa - Behawiorysta dla niewidomego psa
Problemy z psem - Pies lękliwy - Pies agresywny - Pies gryzie - Pies się boi - Pies nie słucha - Pies szczeka - Pies nadpobudliwy